Bij het leren lezen in traditioneel taalonderwijs wordt veel aandacht besteed aan het oefenen van deelvaardigheden. Volgens de taakanalytische of procesanalytische benadering van het leren lezen kunnen in het leesproces verschillende vaardigheden worden onderscheiden. Zo bestaat de elementaire leeshandeling uit analyse van grafemen (ook wel visuele analyse), uit grafeem/foneemkoppeling (ook wel klank-tekenkoppeling) en uit synthese van fonemen (ook wel auditieve synthese).
Aan de basis van elk van deze deelvaardigheden kunnen we weer andere deelvaardigheden onderscheiden: visuele discriminatie; auditieve discriminatie; begrippen; temporele ordewaarneming; sequentiële ordewaarneming, enzovoortIn veel methoden voor aanvankelijk lezen vormt het oefenen van de belangrijkste deelvaardigheden (klank-tekenkoppeling, analyse en synthese) de kern.
Met als basis de procesanalyse hebben Van der Leij e.a. (1995) een diagnostisch systeem ontwikkeld waarin de verschillende deelvaardigheden hiërarchisch zijn geordend. Met diagnostische toetsen kan worden nagegaan welke deelvaardigheden een leerling niet beheerst. Vanuit de opvattingen van communicatief en interactief taalonderwijs bestaat kritiek op de aanpak waarin lezen als een opeenstapeling van een groot aantal technieken wordt beschouwd. Men benadert het lezen liever als een ongedeelde vaardigheid, waarin zaken als functionaliteit, leesbeleving en leesmotivatie een centrale plaats innemen. |