4. Voortgezet technisch lezen

Omschrijving

Taaldomein waarin de leestechniek centraal staat en dat volgt op de fase van beginnende geletterdheid.

Toelichting

Een goede lezer:
- leest nauwkeurig en vlot;
- begrijpt wat hij leest;
- kan teksten leren;
- is gemotiveerd om te lezen en waardeert wat hij leest.

Bij voortgezet technisch lezen staan het vlot decoderen én het voordrachtslezen (verklanken van woorden en zinnen) centraal.

Voor het onderwijs Nederlands zijn 12 kerndoelen vastgesteld, verdeeld over de domeinen Mondeling onderwijs (kerndoelen 1 tot en met 3), Schriftelijk onderwijs (kerndoelen 4 tot en met 9) en Taalbeschouwing, waaronder strategieën (kerndoelen 10 tot en met 12). Het voortgezet technisch lezen is geen doel op zich, maar een voorwaarde voor het bereiken van doelen op het gebied van schriftelijk onderwijs. In de kerndoelen worden dan ook geen kerndoelen voor technisch lezen onderscheiden.

Bij het goed kunnen voorlezen van teksten houdt een lezer rekening met het gebruik van leestekens. Hij leest woordgroepen als een geheel, met een juiste zinsmelodie in een goed tempo, en houdt daarbij rekening met het leesdoel en het publiek. Hiervoor moet de leerling eerst nauwkeurig en vlot kunnen lezen. Het maken van ‘leeskilometers’ is een voorwaarde voor het vlot lezen en daarbij speelt stillezen een belangrijke rol.
Vaak wordt het voortgezet technisch lezen los gezien van tekstbegrip. Maar binnen de zin, of zelfs binnen alinea’s, is tekstbegrip wel degelijk bevorderend voor de leestechniek.

Zie vooral

Begrijpend lezen; jeugdliteratuur; strategieën technisch lezen; strategieoefeningen.

Bronnen

Aarnoutse, C., L. Verhoeven (red.), R. van het Zandt & H. Biemond (2003): Tussendoelen gevorderde geletterdheid: Leerlijnen voor groep 4 tot en met 8. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.

Bacchini, S., R. Dekkers, C. Markesteijn, H. Paus, Th. Pullens & M. Smits (2006): Portaal, Praktische taaldidactiek voor het primair onderwijs.. Muiderberg: Coutinho. Deel 2. 

Beernink, R., E. van Koeven, P. Litjens, A. de Groot & M. Vreman (2006): Taaldidactiek. Utrecht: ThiemeMeulenhoff. Deel D.

Daems, F., K. van den Branden & L. Verschaffel (red.) (2004) Taalverwerven op school. Taaldidactiek voor basisonderwijs en eerste graad secundair. Leuven/Voorburg: Acco. Hoofdstuk 5.

Gelderen, A. van, M. Hoogeveen & I. Zijp (2004): Met een blik op de toekomst. 25 jaar leerplanontwikkeling onderwijs Nederlandse Taal in de basisschool. Enschede: SLO.

Gezondheidsraad: Commissie Dyslexie (1995): Dyslexie. Afbakening en behandeling. Den Haag: Gezondheidsraad; publicatie nr. 1995/15.

Huizenga, H. (2007): Aanvankelijk en technisch lezen. Serie Taal & Didactiek. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff.

Huizenga, H. & R. Robbe (2005): Competentiegericht taalonderwijs. Groningen/Houten: Wolters-Noordhoff. Hoofdstuk 7, Technisch lezen.

Verhoeven, L. (2001): Protocol Leesproblemen en Dyslexie. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.

Verhoeven, L. & H. Wentink (2004): Protocol Leesproblemen en Dyslexie voor groep 5-8. Nijmegen: Expertisecentrum Nederlands.