Toelichting | Vorm van taalonderwijs, geïntroduceerd door het Expertisecentrum Nederlands met als uitgangspunten: sociaal leren, betekenisvol leren en strategisch leren. Het leren van taal wordt opgevat als een sociaal leerproces. Het leren vindt plaats in contexten die voor leerlingen belangrijk zijn en leerlingen verwerven strategieën waarmee ze taalproblemen op een efficiënte manier kunnen oplossen. Deze opvatting stoelt op het strategisch leesonderwijs, maar gaat een stap verder: de opdrachten worden geplaatst in een betekenisvolle context en passen bij de belevingswereld van leerlingen en in een sociale context waarin leerlingen veel samenwerken. Aanbevolen wordt om teksten te gebruiken van de zaakvakken en uit het dagelijks leven. Behalve het directe instructiemodel presenteert het Expertisecentrum twee benaderingen van het strategisch onderwijs waarvan de effecten in de praktijk zijn onderzocht: Elkaar onderwijzen
In een kleine groep discussiëren leerlingen samen met hun leraar over de betekenis van (delen van) de tekst. Om beurten hebben ze de leiding: de ene keer leidt de leraar het gesprek, de andere keer één van de leerlingen. Tijdens het gesprek leren de leerlingen vier leesstrategieën uitvoeren: vragen stellen; woorden of zinnen verduidelijken; samenvatten en voorspellen. Deze strategieën bevorderen het tekstbegrip en geven de lezer tevens de mogelijkheid om dat begrip te controleren en te bewaken. Probleemgestuurd lezen
Leerlingen lezen authentieke teksten in natuurlijke en levensechte situaties, waarin het leren van leesstrategieën een middel is om een ander doel te bereiken. Leerlingen willen bijvoorbeeld meer weten over een bepaald onderwerp (vliegeren) of willen iets maken (een vlieger).
Probleemgestuurd lezen begint met het inzetten van een anker waardoor leerlingen emotioneel bij een bepaald onderwerp betrokken raken: een spannend verhaal, film, excursie, nieuwsitem, enzovoort. Wanneer het probleem is vastgesteld, verdiepen de leerlingen zich daarin in onderzoeksgroepen, door teksten te lezen die de leerkracht en leerlingen aanreiken. De motivatie van de leerlingen staat centraal. Ook is sprake van integratie van vakken of leergebieden. Leerlingen moeten niet alleen teksten zoeken, selecteren en verwerken, maar ook zelf teksten schrijven, reviseren en mondeling presenteren.
Doordat leerlingen met elkaar samenwerken, wordt ook de ontwikkeling van sociale vaardigheden bevorderd. |