Praktijkvoorbeeld Jeugdliteratuur: Verdiepen van het verhaal (groep 1/2)

Beschrijving onderwijssituatie

Marieke, leerkracht van groep 1 en 2, heeft het prentenboek Raf van Charlotte Dematons al een aantal keren aan de groep voorgelezen (Zie ook praktijkvoorbeeld 7.2) Nu voert ze met de kinderen een gesprek over het boek en stelt verdiepende vragen zodat kinderen steeds meer over het verhaal ontdekken. Marieke wil de kinderen namelijk laten inzien dat Benjamin zijn knuffel Raf kwijt is geraakt en dat deze door zijn ouders vervangen is door een nieuwe Raf. Daarom ziet Raf er zo anders uit!

Kijkvragen

Fragment 1

1.   Welke verschillen noemen de kinderen?

2.   Op welke manier geeft de leerkracht feedback?

Fragment 2

1.   Welke antwoorden geven de kinderen op de vraag ‘Hoe zou dat komen?’

2.   Hebben de leerlingen in dit fragment door dat het niet dezelfde Raf is? Waaruit leid je dat af?

Fragment 3

1.   Welke vragen stelt de leerkracht in het eerste stukje? En welke in het tweede stukje? 

2.   Hoe is de betrokkenheid van de kinderen? Waaraan zie je dat?

Fragment 1: Benoemen: wat is er anders aan Raf?

Klik hier voor het transcript bij fragment 1.

Fragment 2: Doordenken: Is het nog dezelfde Raf?

Klik hier voor het transcript bij fragment 2.

Fragment 3: Doordenken: Hoe kan dat nou?

Klik hier voor het transcript bij fragment 1.

Materialen

Bekijk hier een inkijkexemplaar van het prentenboek Raf van Anke de Vries en Charlotte Dematons (Uitgeverij Lemniscaat 2008).

Doordenkvragen

1.   Welke vragen stelt ze om de kinderen dit in te laten zien? Hoe verandert ze de vragen als de kinderen niet tot het juiste antwoord komen? Had ze nog andere vragen kunnen stellen?

2.   Welke verschillen zie je als je deze fragmenten vergelijkt met het andere praktijkvoorbeeld (7.2) waarin Raf wordt voorgelezen? Waar ligt de focus in dit eerdere praktijkvoorbeeld? En waar in dit praktijkvoorbeeld?

3.   Vind je deze activiteiten (die in deze twee praktijkvoorbeelden te zien zijn) goede voorbeelden van boekpromotieactiviteiten? Licht je antwoord toe.

Kennisbasis taaldidactiek

Kennisvragen

1.   Welke functie heeft het prentenboek ‘Raf’?

a.    ontspannende functie

b.    creatieve functie

c.    opvoedende functie

Klik hier voor het antwoord op vraag 1.

2.   De plek waar het verhaal zich afspeelt is een voorbeeld van een verhaalelement. juist/onjuist

Klik hier voor het antwoord op vraag 2.

Didactiekvragen

1.   Deze leerkracht zet haar literaire competentie in. Welke leesbelevingsvraag stelt de leerkracht? Geef een ander voorbeeld van een leesbelevingsvraag bij dit boek. Geef ook een voorbeeld van een tekstanalytische vraag die de leerkracht stelt.

2.   Hoe zou je in dit voorbeeld de leesomgeving inrichten?

Kriskras door de kennisbasis

In dit voorbeeld oefenen de kinderen ook hun mondelinge taalvaardigheid.

1.   Op welke cognitieve taalfuncties doet de leerkracht een beroep met haar vragen? Geef voorbeelden.

2.   ‘Projecteren’ is de meest abstracte cognitieve taalfunctie. Welk kind laat in zijn reactie zien dat het zich kan verplaatsen in de gedachten en/of gevoelens van een verhaalfiguur?

In de praktijk

1.   Onderzoek de leesomgeving in jouw stageklas. Op welke manier worden de kinderen uitgenodigd om een boek te lezen/ te bekijken?

2.   Observeer enkele voorleesactiviteiten van je mentor waarin hij/zij een prentenboek herhaald aanbiedt. Beschrijf de opbouw van de activiteiten: waar richt de leerkracht zich achtereenvolgens op, wat waren de doelen voor de kinderen?

3.   Bereid een activiteit voor naar aanleiding van een voorgelezen verhaal waarbij je je richt op de verhaallijn/dieper ingaat op het verhaal. Kies het boek/verhaal zorgvuldig. Kijk bijvoorbeeld of er sprake is van oorzaak-gevolg relaties in het boek.

4.   Bedenk aansluitend bij 3 nog een activiteit/werkvorm om de kinderen de diepere laag van het verhaal te laten inzien.