Toelichting | De bekendste indeling van teksten is die van de jeugdafdeling in openbare bibliotheken, namelijk in A, B en C voor leeftijdsopbouw en J voor informatieve kinderboeken. Voor het onderwijs in aanvankelijk en technisch lezen zijn veel leesboekjes geschreven, meestal ingedeeld op AVI-niveau (AVI-0 tot AVI-9 oud of AVI-start tot AVI-plus, sinds 2006). Bij de nieuwe niveaus zijn de woordfrequentie en de woordlengte de bepalende factoren voor de technische leesmoeilijkheid. De oude zijn gebaseerd op woordlengte en zinslengte. Bij het BAVI-lezen wordt gebruikgemaakt van de AVI-niveaus, maar leesbeleving (B = beleving) staat voorop.
De speciaal op deze niveaus geschreven boekjes wisselen sterk in kwaliteit. In verband met de indeling in technische moeilijkheidsgraad wordt de auteur een groot aantal beperkingen opgelegd, wat het taalgebruik vaak houterig maakt en het verhaal moeilijk te volgen. Daarnaast heeft Cito een leesindex ontwikkeld voor de leesbaarheid in termen van begrijpelijkheid: CLIB. De huidige toetsen voor begrijpend lezen geven scores in CLIB-niveaus, en ook steeds meer teksten zijn voorzien van een AVI- en een CLIB-niveau. Leest een leerling uit groep 8 technisch met veel moeite, dan kan hij een boek kiezen met een hoog CLIB- en een laag AVI-niveau. Leest een kind uit groep 3 technisch al heel goed, dan kan het een boek kiezen met een laag CLIB- en een hoog AVI-niveau. Los van AVI en CLIB wordt bij de indeling van veel boeken ook rekening gehouden met interesse, thema, leeservaring en de complexiteit van de verhaalopbouw. Uitgeverij Zwijsen heeft een aanvullend indelingssysteem uitgebracht: de Leeslat. Daarin is de leeservaringsschaal (LES) het nieuwe element. De LES is een waardering op inhoud, personages, perspectief, tijd, plaats, structuur, spanning, taalgebruik en beeldtaal, in een schaal van A (makkelijk) tot H (moeilijk). Bovendien zijn er verschillende series geschreven voor leerlingen met leesproblemen. Zoeklicht is bijvoorbeeld een serie voor kinderen vanaf 9 jaar met een leestechnisch niveau van eind groep 3-6. De leeservaring en het CLIB-niveau liggen dus lager, waardoor de boeken makkelijker leesbaar zijn. De inhoud is gericht op 9- tot 12-jarigen, met onderwerpen als muziek, computers en griezelen. Bolleboos is een serie voor kinderen die op jonge leeftijd een hoog technisch leesniveau hebben, maar nog niet geïnteresseerd zijn in puber- of wereldproblemen. Het is belangrijk dat leerlingen teksten lezen die passen bij hun leesniveau, leesvaardigheid en belangstelling. Boeken worden daarom voorzien van niveauaanduidingen. |